1.1 Պահպանողական գաղափարախոսության ծագումնաբանությունը

Գաղափարախոսությունը քաղաքագիտական հետազոտությունների մեջ ամենահակասակական հասկացություններից մեկն է:  Այսօր այս եզրույթն օգտագործվում է չեզոք ձևով` որպես սոցիալական փիլիսոփայության  կամ աշխարհայացքի արտայայտման ձև:

Հասարակագիտական տեսանկյունից գաղափարախոսությունը փոխկապակցված գաղափարների միավոր է, համակարգ, որը տրամարդում է  կազմակերպված քաղաքական գործունեության համար անհրաժեշտ հիմք: Բոլոր գաղափարախոսւթյունները  առաջարկում են  գոյություն ունեցող կարգի բարելավման իրենց մոտեցումները, ցանկալի ապագայի և լավ հասարակության իրենց տեսլականն ու մոդելը: Գաղափարախոսությունները  մեկուսացված և առանձին համակարգեր չեն, ընդհակառակը նրանք ունակ են փոխներթափանցման:

Պահպանողականության շատ հեղինակների համար պահպանողական մտքի իրական հեղեղի պատճառը ֆրանսիական հեղափոխությունն էր։ Ֆրանսիական դեպքերն էին, որ Էդմունդ Բյորքի հայտնի մտքերին ծնունդ տվեցին: Սակայն, բուն տերմինը 1800-ականների սկզբին առաջարկել է Շատոբրիան։  Այնուամենայնիվ, շատ հեղինակներ  պահպանողական գաղափարախոսության փիլիսոփայական սաղմերը տեսնում են 1789-ին նախորդած դարերի ընթացքում ստեղծված գրականությունում։

Պահպանողականության գաղափարական սաղմերը կարելի է գտնել հունահռոմեական փիլիսոփայական մտքում։  Պլատոնը և հռոմեակաան ստոյիկներն ամենաշատ մեջբերվողն են այս համատեքստում։ Տարբեր հեղինակներ հղում են կատարում Պլատոնի «Հանրապետությանը»։ Հաջորդող դարերի ընթացքում, հատկապես քրիտոնեության տարածմանը հաջորդած շրջանում,  ինչպես նաև միջնադարյան փիլիսոփայական մտքում ևս կարելի է հանդիպել պահպանողականության առանցքային սկզբունքներին առնչվող նախատիպային մոտեցումների։  Նիսբեթը, օրինակ, ամբողջ 19-րդ և 20-րդ դարերի պ֊ահպանողական շարժումը համարում է որպես  ձգտում վերականգնելու միջնադարը։  Նիսբեթի համար սխալ է տեսնել Բյորքին որպես վիգ։ Բյորքը, ըստ նրա, փորձում էր վերականեդանացնել տեղական  համայնքերը և  միջնադարյան  ավատատիրական հասարակարգի կառուցվածքը։

Ֆեիլինգը և Սեսիլը դիտարկում են Ռեֆորմացիան որպես պահպանողականության աղբյուր, իսկ Քվինթոն և Էքլեշալը  սկսում են Ռիչարդ Հուքերից։  Էքլեշալի համար Հուքերը կոնսերվատիզմի հայրն է։ Ըստ նրա՝ Հուքերի թողած ժառանգությունն է նպաստել թորիների ձևավորմանը։ Նա զուգահեռ է անցկացնում Հուքերի՝ պուրիտանների վրա հարձակման և Բյորքի՝ Յակոբինյանների նկատմամբ քննադատությունների միջև։

18-րդ դարը նշանավորող մեկ այլ փիլիսոփա, ով նույնպես պահպանողական մտքի ձևավորման վրա մեծ ազդեցոթություն է թողել, Դեյվիդ Հյումն է, չնայած, որ նա  հաճախ դիտվում է որպես ազատականության ջատագով։ Հյումի շուրջ կան տարակարծություններ։ Ոմանք  նրան դիտում են որպես պահպանողական մտքի մեծ ներշնչող։ Ընդդիմախոսները, հատկապես Յան Գիլմուրը,  կասկած  է հայտնում  Հյումի պահպանողական լինելու մեջ։

1789-1914 թթ, համարվում են որպես պահպանողական֊ության մտքի և գործունեության ակտիվ զարգացման շրջան։  Բյորքի աշխատությունով և տերմինի ձևավորմամբ նշանավորեց դարասկիզբը։ Բյորքի մոտեցումը  պահպանողականությանը առ այսօր շարունակում է մնալ  համակիրների և ընդդիմադիրների համար առանցքային։

1.2.  Հիմնական դրսևորումները

Տնտեսական ազատությունները շեշտադրող ազատականությանը և սոցիալական հավասարությունները շեշտադրող սոցիալիզմին պահպանողականությունը հակադրում է գաղափարական իր սկզբունքները՝ հավատարմությունն ավանդական հոգևոր–մշակութային արժեքներին, սոցիալական կարգին ու ինստիտուտներին, որոնք, պահպանողականների համոզմամբ, ժամանակի ընթացքում ապացուցել են իրենց կենսունակությունն ու արդյունավետությունը։ Ի տարբերություն ազատականների` պահպանողականները պետությունը և հասարակությունը համարում են ոչ թե քաղաքացիների միջև համաձայնության, այլ բնական էվոլյուցիայի արդյունք։ Ի տարբերություն սոցիալիզմի, ավանդական պահպանողականները  կտրականապես դեմ են արմատական–հեղափոխական բարեփոխումներին, որոնք նրանք համարում են ծայրահեղականություն, և փոխարենը կարևորում են առկա պետական և հասարակական կարգն ու կայունությունը։ Տնտեսության ոլորտում ավանդական պահպանողականությունը շեշտադրում է մասնավոր սեփականությունը, շուկան և ձեռներեցությունը, իսկ քաղաքականության ոլորտում՝ ուժեղ պետությունը, էլիտաների իշխանությունը և քաղաքացիների գիտակցված լոյալությունը։

Պահպանողականության առանցքային գաղափարները

Զեկույցի ամբողջական տարբերակը կարող եք ներբեռնել այստեղ՝ Պահպանողականություն_բուն