20-րդ դարի 60-ականների երկրորդ կեսին արևմտյան Եվրոպայում ծայր են առնում որոշակի շարժումներ, որոնց թվին դասում են նաև Ֆրանսիայում ուսանողական շարժումները, որոնք նպաստում են «մասնակցություն» հասկացության քաղաքական տեսության օրակարգ վերադառնալուն: Քաղաքական մասնակցության չափը, որակը, ընդհանրապես քաղաքական ներառվածության խորությունը դարձյալ հայտնվում են օրակարգի կենտրոնում, որովհետև այդ նույն ուսանողները պահանջում էին ավելի մեծ մասնակցություն կրթական հիմնախնդիրների քննարկման և լուծման հարցում: Հրապարակ է նետվում մասնակցային ժողովրդավարության հայեցակարգը…
Ի՞նչ է ենթադրում մասնակցությունը՝ ըստ Ռուսոյի: Քաղաքական մասնակցությունը առաջին հերթին քաղաքական որոշումների ընդունման համար է, կարևոր գործառույթ ունի: Եթե բոլորը չեն մասնակցում որոշումների կայացման մեջ, ապա դժվար թե դրան կարելի է համարել ժողովրդավարություն: Ռուսոյի համոզմամբ մասնակցությունը ունի նաև այսպես կոչված կրթական-դաստիարակչական նշանակություն. մասնակցելով՝ մարդը դառնում է սոցիալապես և քաղաքականապես ավելի ակտիվ մեկը, ձեռք է բերում այնպիսի ունակություններ և հմտություններ, որոնք հնարավոր կդարձնեն նրա հետագա մասնակցությունը այդ գործընթացներում, ավելին՝ յուրաքանչյուր անհատ միայն սահմանափակված չի լինի սեփական շահերի և սեփական նկատառումների շրջանակով:
Մասնակցային ժողովրդավարության հայեցակարգը նաև ձևավորում է անհրաժեշտ որակներ՝ ուշադրություն դարձնելու ազգային նշանակության խնդիրների վրա: Շումպետերն ասում էր. «Որքան հեռու են խնդիրները իր մասնավոր շրջանակից, այնքան մարդը ավելի քիչ է հետաքրքրված, ավելի քիչ է իրազեկ, և ավելի քիչ է պատասխանատու պրոբլեմների լուծման համար»:
Մասնակցության շնորհիվ մարդը մնում է իր տերը, նա չի հանձնում իր քաղաքական իրավունքը որևէ մեկին, դրանով պահպանում է նաև իր ազատությունը և վերահսկողությունը իր կյանքի ու իր կյանքի վրա ազդող միջավայրի նկատմամբ:
Գրականության ցանկ
1. Barber R. Benjamin, Strong Democracy. Participatory Politics For a New Age, Los Angeles, 2003.
2. Pateman Carole, The Disorder of Women, Stanford, 1989.
