Լեզվում և լեզվամտածողության մեջ կան առանցքային բառեր, որոնք ամբողջացնում են տվյալ ժողովրդի, սոցիումի, խմբի կոլեկտիվ վարքագիծն ու մտածողությունը: Այսպես, վրացերենում «ազատություն» բառը կազմված է երկու արմատից՝ «գլուխ» և «իրավունք», իսկ որպես ամբողջություն այն նշանակում է հետևյալը՝ «ես իմ գլխի տերն եմ»։
Հարյուրամյակներով (հատկապես միջնադարում և ավելի ուշ շրջանում, երբ վրացական պետականությունն ուժեղ էր) Վրաստանում շատ իշխանիկներ կային: 19-20-րդ դարերում՝ քաղաքային մշակույթի առկայության պայմաններում, մարդիկ շարունակում էին ապրել փոքր խմբերով և պահպանել տոհմական հիշողությունը: Այս ավանդույթը շատ է դրսևորվում հատկապես այդ հիշողությունը կրող վրացիների հետ առնչվելիս: Այս ամենը չէր կարող չարտացոլվել 20-րդ դարում և ժամանակակից Վրաստանում, որտեղ մինչ օրս պահպանվել է տոհմական հիշողությունը, պետականության հիշողությունը, որը տարբեր դրսևորումներ է ունենում վարքագծային հարցերում:
Որևէ երկրի խոհանոցի մասին խոսելիս պետք է նշել, որ այն արտացոլում է տվյալ ժողովրդի զարգացման որոշակի փուլ, որին նրանք հասել և պահպանել են, և այստեղ պետք է հատուկ ուշադրություն դարձնել վրացական խոսանոցի հարստությանն ու բազմազանությանը։ Պատճառներից մեկն այն է, որ պատմության ընթացքում խոհարարները միապետերին գոհացնելու համար փորձել են զանազան համեղ ուտեստներ պատրաստել, որոնցից շատերը հասել են մեր օրեր։ Վերջին հարյուրամյակների ընթացքում Վրաստանում տեղի ունեցող զարգացումերն արտացոլվում են նաև մի շարք այլ ոլորտներում։
Այսպես, օրինակ, վրացական էպոսը՝ Շոթա Ռուսթավելու հայտնի «Ընձենավորը» կամ «Վագրենավորը», պատմում է 13-րդ դարի ուժեղ վրացական պետականության մասին, երբ վրացիները հարաբերվել են Պարսկաստանի, Հնդկաստանի, Երուսաղեմի և այլոց հետ։ Այստեղից, գուցե, հնարավոր լինի հասկանալ՝ որտեղ է ժամանակակից վրացու ինքնությունը, որն, այնուամենայնիվ, խտացված կովկասյան ինքնություն է՝ իր առանձնահատկություններով և յուրահատուկ կողմերով։
